ALEUTY

Krajobraz aleucki

HISTORIA

Archipelag Wysp Aleutckich rozciąga się na przestrzeni około 3500 kilometrów. Stanowi naturalną granicę pomiędzy Morzem Beringa a Pacyfikiem. Składa się z 14 dużych i 55 mniejszych wysp. Na archipelag składają się grupy wysp: Lisie, Andreanof, Szczurze ( z wyspą Kiska - 36 na 6,5 kilometra ) i Bliskie ( z wyspą Attu - 56 na 24 kilometry ). Wyspy są pochodzenia typowo wulkanicznego, górzyste i o poszarpanej i trudnej do obrony linii brzegowej. Panujące tu warunki meteorologiczne są bardzo nieprzychylne egzystencji człowieka - tu ,,spotykają się`` ostre i zimne wiatry znad Syberii i z wilgotnymi i ciepłymi wiatrami znad Pacyfiku. Przez cały rok utrzymują się mgły, wieją silne wiatry, pada deszcz i śnieg. Średnia temperatura lata wynosi +10 stopni, zimy +1,1 stopnia. Wyspy zamieszkuje około 8-u tysięcy ludzi, pochozenia głównie eskimoskiego, trudniącego się rybołówstwem i myślistwem.

GENEZA

Działania floty w rejonie wysp Aleuckich miały charakter stricto pomocniczy i mający na celu rozdzielenie sił amerykańskich ( Midway ). Drugorzędnymi celemi tej operacji było zajęcie wysp Attu, Kiska i Adaku. Pierwszy z celów nie został spełniony, gdyż Amerykanie posiadając umiejętność łamania japońskiego szyfru znacznie wcześniej poznali plany admirała Yamamoto.
Głównymi siłami był 2-gi zespół uderzeniowy lotniskowców kontradmirała Kakuty, w którego skład wchodziły lotniskowce Ryujo i Junyo ( patrz Skład flot ).

PRZEBIEG

Oświcie 3 czerwca z pokładów obu lotniskowców wystartowały łącznie 23 bombowce
i 12 myśliwców. Ich celem był Dutch Harbor - jedyny silny posterunek ameykański w rejonie wysp Aleuckich. Złe warunki atmosferyczne uniemożliwiły dotarcie wszystkim maszynom
( doleciało łącznie 13 bombowców i 6 myśliwców eskorty ). Zbombardowano zbiorniki z paliwem i radiostację, a z braku okrętów w porcie zniszczono zacumowaną łódź latającą.
W drodze powrotnej wykryto zacumowanych pięć niszczycieli, lecz atak uniemożliwiła pogoda.
Po akcji powróciły wszystkie samoloty z wyjątkiem jednego myśliwca. Następnego dnia wskutek sztormowej pogody nie odbyły się żadne loty. Dopiero po połuniu pogoda poprawiła się na tyle, by wypuścić drugą falę. Około godz. 16.00 wystartowało 30 maszyn, które zniszczyły kolejne zbiorniki i pusty hangar. Zbombardowano też stary okręt
USS Northwestern, który został wyrzucony na brzeg. W drodze powrotnej przypadkiem Japończycy natknęli się na zamaskowane lotnisko, z którego startowały amerykańskie myśliwce. Wywiązała się potyczka, w której obie strony poniosły straty w maszynach
( Amerykanie osiem, Japończycy siedem samolotów ). W wyniku tej bitwy powietrznej dowództwo japońskie odwołało lądowanie na wyspie Adaku, uznając je za zbyt ryzykowne
( wyspa była w zasięgu samolotów z Dutch Harbor ). 7 czerwca 1250 żołnierzy japońskich wylądowało na wyspie Kiska. Po południu ten sam los spotkał wyspę Attu. Do niewoli wzięto obsługę stacji meteorologicznej z Kiska oraz 39 rdzennych mieszkańców wraz z rodziną misjonarza z Attu ( razem około 50 osób ). Amerykanie dowiedzieli się o przejęciu wysp dopiero trzy dni później. Mimo przewagi w tym rejonie Amerykanie postanowili zostawić Japończyków w spokoju ( Attu wyzwolono w maju 1943 r., a Kiska w sierpniu ).


Zniszczenia w Dutch Harbor

Kliknij na miniaturę, by ją powiększyć
Dutch Harbor płonie Widok zniszczeń w porcie SS Northwestern wyrzucony na skały


Zdobycie tych wysp było jedynym pełnym sukcesem japońskim w planie admirała Yamamoto. Jednak korzyści płynące z posiadania tych odludnych wysp były niewielkie.


POWRÓT